Op de bank met... Marre Walter en Ingrid Aaldijk

‘Met zo veel partijen rond de Waddenzee is samenwerking het sleutelwoord’

Afgelopen januari organiseerde Wij&Wadvogels een kennisdag voor betrokken onderzoekers, bestuurders en beheerders in Afsluitdijk Wadden Center. De programmamanager van Wij&Wadvogels, Ingrid Aaldijk en dagvoorzitter Marre Walter, directeur van de Beheerautoriteit Waddenzee, nemen plaats op een spreekwoordelijke bank aan de rand van het wad en kijken op de dag terug. 

Balans van fase I

“De kennisdag was een soort ‘tussenoverzicht’. Een balans van wat er bereikt is in fase I van Wij&Wadvogels”, legt Aaldijk uit. “Er zijn projecten gepresenteerd op het gebied van onderzoek, van fysieke maatregelen in het Waddengebied en op het gebied van communicatie.”  

“Eigenlijk was één dag veel te kort”, concludeert Walter. “Er is heel veel inhoud gedeeld met de aanwezigen. Het liefst was ik daarna nog veel langer in gesprek gegaan met alle partijen. De discussie aan de hand van stellingen, over bijvoorbeeld wel of niet ingrijpen in de stand van predatoren of het wel of niet rigoureus afsluiten van kwetsbare gebieden, vond ik in die zin heel nuttig. Het liet iedereen – of in ieder geval mij – zien dat er veel grijstinten zitten tussen een simpel ja of nee bij de dilemma’s in het Waddengebied. Het was dan ook interessant om te zien dat bijvoorbeeld de stelling over het afsluiten van grotere delen van de Waddenzee in eerste instantie maar één tegenstander kende. Maar dat na een goede discussie verschillende mensen toch anders naar hun oorspronkelijke standpunt gingen kijken.” 

Meer over Marre Walter
Marre sinds 2020 directeur van de Beheerautoriteit Waddenzee. Samen met haar collega’s probeert zij, zoals zij dat zelf uitdrukt, de samenhang en samenwerking in het beheer van de Waddenzee te versterken. “We willen de verschillende lijntjes die er lopen en de verschillende initiatieven die er zijn aan elkaar knopen. Het uiteindelijke doel is het verbeteren van de natuurkwaliteit van de Waddenzee. Mijn favoriete stuk van het Waddengebied is het Groene Strand aan de westpunt van Terschelling. Onder de noemer ‘Waterpracht’ werkt Staatsbosbeheer daar aan het beter vasthouden van het water in de natuur en aan het terugbrengen van de natuurlijke dynamiek. Als ik dan zie wat dat in relatief korte tijd met het gebied heeft gedaan, dan kan ik daar alleen maar heel blij van worden.”

Partijen verbinden

“De kennisdag was ook zonder meer nuttig om te ‘netwerken’ en banden tussen partijen aan te halen”, zegt Walter. “Als directeur van de Beheerautoriteit is dat eigenlijk mijn dagelijkse werk. In opdracht van de ministeries van LNV en I&W en de drie Waddenprovincies, proberen wij iedereen die met beheer bezig is rond de Waddenzee aan elkaar te verbinden.”

“In die zin versterken wij elkaar”, reageert Aaldijk. “Want met Wij&Wadvogels verbinden wij op praktisch niveau ook veel partijen aan elkaar, zodat we van elkaar kunnen leren en samen op kunnen trekken. Dat lukt gelukkig steeds beter. Neem het vraagstuk verstoring. Waar kunnen mensen wel komen en waar beter niet en hoe communiceer je dat? Daar kunnen we nu steeds beter afspraken over maken met de verschillende beheerders, inclusief de grootste beheerder in het gebied, Rijkswaterstaat. Heldere communicatie over dit ‘zoneren’ van recreatie gaat ook om herkenbare communicatie met bezoekers en omwonenden. Dan moet je alle partijen dus meekrijgen.” 

Natuur op één in Werelderfgoed

“Wat tijdens de kennisdag ook opnieuw duidelijk werd, is hoe de natuur echt op één hoort te staan in het Werelderfgoed Waddenzee”, zegt Walter. “Dat vraagt soms om scherpe keuzes, maar die vinden we vaak toch lastig om te maken. We willen per slot van rekening ook draagvlak houden of krijgen voor maatregelen die we nemen om de natuur op één te zetten. Soms zou het voor de natuur wellicht beter zijn als we, wat ze in managementtermen ‘blauw’ noemen, meer van de regeltjes zouden zijn. Als dat nodig is om afgesproken doelen te behalen zou je gewoon een bepaald stuk strand willen afsluiten voor mensen, ten faveure van strandbroeders als dwergstern of strandplevier. In de praktijk is dat dus lastig, omdat zo’n actie ook vraagt om goede samenwerking en communicatie met de recreatieondernemers naast zo’n strand.”

“Dat soort dynamiek, met verschillende belangen in het gebied, is bijna net zo kenmerkend voor het Waddengebied als de dynamiek van de natuur”, vindt Aaldijk. “Maar om die natuurlijke dynamiek weer op meer plaatsen een kans te geven, zullen mensen in de sociale dynamiek over hun schaduw heen moeten kunnen springen.” Walter beaamt dat volmondig. “Hoe meer mensen het Waddengebied als gemeenschappelijk goed zien, hoe beter we er hopelijk voor gaan zorgen.”

Meer over Ingrid Aaldijk
Ingrid is sinds 2021 programmamanager Wij&Wadvogels bij de penvoerder van het project: Vogelbescherming Nederland. “Mijn favoriete gebied in de Wadden is de Slufter op Texel. Dat gebied laat bij uitstek zien wat dynamiek inhoudt. De zee krijgt hier de ruimte om het duin binnen te komen. De dynamiek van het beleid zit ons soms dwars, maar de dynamiek van de natuur, dat is waar we het voor doen!”

Geen gaten stoppen

Met de presentatie van de resultaten op de kennisdag, lijkt de eerste fase van Wij&Wadvogels bijna naadloos over te gaan in fase II. Walter constateert dat de betrokkenheid van de ministeries ook is toegenomen. “Dat is ook nodig, willen we dit programma een duidelijke plek kunnen geven. Het zijn de ‘plus-maatregelen’ bovenop de Natura 2000-maatregelen zoals die in het Actieplan Broedvogels zijn geformuleerd. Maar als je niet uitkijkt, ben je als Wij&Wadvogels gaten aan het stoppen van niet uitgevoerde N2000-maatregelen. Daar moeten we met elkaar scherp op zijn.”

Aaldijk ziet dat risico ook. “Wij&Wadvogels is in eerste instantie ook gepresenteerd als een pakket van noodmaatregelen bij de urgente problemen voor de vogels in dit gebied. Maar zo’n noodverband mag geen pragmatische pleister worden. We hebben tot en met 2027 om de tweede fase van dit project tot een succes te maken. En voor die tijd tonen we hopelijk ook aan dat de noodmaatregelen van dit project uit moeten monden in een structureel beleid. De economische belangen moeten echt ondergeschikt zijn aan natuurbescherming in dit unieke Werelderfgoed.” 

Tekst: Rob Buiter
Foto: Marre Walter (privéfoto)